तपाईको आफ्नै व्यवसाय शुरु गर्दा
आफ्नै व्यवसायबाट आय आर्जन गर्दा कर आफैले तिर्नु पर्छ ।
तपाईं आफूले तिर्ने कर रकम कम गर्न व्यावसायिक लागत बापत कर छूटको माग गर्न सक्नुहुन्छ ।
तपाईंले आफ्नो व्यवसायमा कर्मचारी राखेमा तपाईंले आफ्नो कर्मचारीको कर तथा सुपर तिरिदिनु पर्ने हुन्छ ।
तपाईंलाई के गर्ने भन्ने बारेमा कुनै जानकारी छैन भने सहयोगका लागि पञ्जीकृत कर एजेन्टलाई सोध्नुहोस् वा हामीलाई सम्पर्क गर्नुहोस् ।
निम्न कुरा पनि हेर्नुहोस्ः
तपाईंले व्यावसाय सुरु गर्नुअगाडि
व्यावसाय वा रूची
तपाईंको क्रियाकलाप व्यवसाय वा रुची के हो निर्धारण गर्नु पर्ने हुन्छ ।
'रुची' भन्नाले तपाईंले फुर्सदको बेला रमाइलोका लागि क्रियाकलापलाई बुझिन्छ । तपाईं कुनै क्रियाकलापबाट रकम कमाउन खोज्दै हुनुहुन्छ भने तपाईं व्यवसाय गरिरहनु भएको छ ।
तपाईं व्यवसाय गरिरहनुभएको छ भने तपाईंसँग निम्म लगायतका कानुनी दायित्वहरू हुन्छन्:
- हामीलाई आफूले कति आम्दानी गर्नुभएको छ सो कुराको जानकारी दिने
- आफूले दाबी गर्न चाहेका खर्चहरूको अभिलेख राख्ने ।
आफ्नो व्यावसायको संरचना छान्ने तरिका
अष्ट्रेलियामा चार प्रकारका व्यवसायहरू हुन्छन्- एकलौटी, साझेदारी, कम्पनी र ट्रस्ट ।
हरेक संरचनामा करसम्बन्धी फरक फरक नियमहरू हुन्छन् । यी नियमले तपाईंले तिर्ने कर रकम र तपाईंले ऋण लिएमा के हुन्छ भन्ने कुरालाई असर गर्छन् । आफ्नो व्यवसायको संरचना छान्नुअगाडि तपाईंले यी नियमहरू बुझ्नु पर्ने हुन्छ ।
नेपालीमा सुन्न क्लिक गर्नुहोस् ।
निम्न कुरा पनि हेर्नुहोस्ः
आफ्नो व्यावसायको सुरु गर्ने तरिका
आफ्नो व्यावसाय दार्ता गर्ने तरिका
तपाईंले व्यवसाय सुरु गर्दा तपाईंले निम्न कुरा प्राप्त गर्नु पर्छ:
- अष्ट्रेलियाली व्यावसाय संख्या (ABN)
- पहिलै लिनुभएको छैन भने कर फाइल संख्या (TFN) ।
तपाईं कति आर्जन गर्नुहुन्छ र तपाईंले कर्मचारी राख्नुभएको छ वा छैन भन्ने कुराको आधारमा तपाईंले निम्न सेवामा पनि दर्ता गर्नु पर्ने हुन सक्छ:
- वस्तु तथा सेवा कर (GST)
- कर कट्टी (pay as you go withholding)
- लाभ सुविधा कर (FBT)
आफ्नो व्यवसायको लागि TFN प्राप्त गर्ने तरिका
सबै व्यवसायको कर फाइल संख्या (TFN) हुनु पर्छ ।
तपाईं एकलौटी व्यवसाय गरिरहनुभएको छ भने तपाईं व्यक्तिगत TFN प्रयोग गर्न सक्नुहुन्छ ।
अरू व्यवसायिक संरचनाको हकमा तपाईंले ABN को लागि आवेदन दिँदा तपाईंसँग TFN हुनु पर्छ ।
ABN प्राप्त गर्ने तरिका
अरू व्यवसाय, सरकार र ATO सँग व्यवहार गर्दा प्रयोग गर्ने प्रयोजनको लागि तपाईंलाई दिइएको अद्वितीय संख्यालाई अष्ट्रेलियाली व्यवसाय संख्या (ABN) भनिन्छ ।
सबै जनासँग ABN हुनु पर्छ भन्ने छैन । तपाईं व्यवसाय गर्दै हुनुहुन्छ भने मात्र तपाईंलाई ABN चाहिन्छ ।
तपाईंले आफूले जारी गर्ने बीजकमा अनिवार्य रूपले आफ्नो ABN उल्लेख गर्नुपर्छ । तपाईंसँग ABN छैन भने तपाईंले कारोबार गर्ने अरू व्यवसायले तपाईंले प्राप्त गर्न रकमबाट सामान्यभन्दा बढी रकम कर बापत काटेर हामीलाई दिने छन् ।
ABNनिःशुल्क प्राप्त गर्न सकिन्छ ।
निम्न कुरा पनि हेर्नुहोस्ः
GST र अन्य खाले करमा दर्ता गर्ने तरिका
तपाईंले आफूले चलाइरहेको व्यवसाय प्रकृतिको आधारमा GST र अन्य खाले करमा दर्ता गर्नु पर्ने हुन सक्छ ।
नेपालीमा सुन्न क्लिक गर्नुहोस् ।
निम्न कुरा पनि हेर्नुहोस्ः
कर रिपोर्ट गर्ने तथा तिर्ने तरिका
तपाई व्यवसाय चलाउनु हुन्छ भने तपाईंले आफ्नो व्यवसायले कमाउने रकम बापत कर तिर्नु पर्ने हुन्छ । तपाईंले पेस गर्ने कर फिर्तीको प्रकार तपाईंको व्यवसायको संरचनामा भर पर्छ । तपाईंले क्रियाकलापको विवरण पनि पेस गर्नु पर्ने हुन सक्छ ।
तपाईंको कर फिर्ति
तपाईंको कर फिर्तिले हामीलाई निम्न कुराको जानकारी दिन्छ:
- तपाईंको व्यवसायले कमाएको रकम
- तपाईंले तिरेको कर रकम
तपाईंले अनिवार्य रूपले हरेक वर्ष कर फिर्ता फाराम पेस गर्नु पर्छ:
तपाईं एकलौटी व्यवसाय चलाउँदै हुनुहुन्छ भने तपाईंले व्यक्तिगत कर फिर्तीको प्रयोग गरेर आफ्नो कर विवरण पेस गर्नु पर्ने छ ।
तपाईं साझेदारी व्यवसाय, कम्पनी वा ट्रस्ट चलाइरहनुभएको छ भने तपाईंले आफ्नो व्यवसायको हकमा फरक खाले कर फिर्ती फाराम प्रयोग गर्नु पर्ने हुन्छ ।
निम्न कुरा पनि हेर्नुहोस्ः
क्रियाकलापको विवरणफाराम (AS)
क्रियाकलापको विवरण र कर फिर्ती फाराम फरक फरक कुरा हुन् । व्यवसायहरू निम्न लगायतका करको रिपोर्ट गर्न तथा ती करहरू तिर्न क्रियाकलापको विवरण प्रयोग गर्छन्:
- वस्तु तथा सेवा कर (GST)
- कर कट्टी (PAYG)
तपाईंले GST मा दर्ता गर्नुभएको छ भने हामी तपाईंलाई व्यवसाय क्रियाकलाप विवरण (BAS) फाराम पठाउने छौँ । हामी प्राय जसो अवस्थामा प्रत्येक तीन महिनामा BAS फाराम पठाउँछौँ ।
तपाईंले GST मा दर्ता गर्नुभएको छैन भने हामी तपाईंलाई BAS का सट्टामा किस्तासम्बन्धी सूचना पठाउने छौँ । हामी तपाईंलाई तपाईंको व्यवसाय चलेको पहिलो वा दोस्रो वर्ष यो फाराम पठाउने छौँ ।
निम्न कुरा पनि हेर्नुहोस्ः
कटौती तथा छूट दाबी गर्ने तरिका
तपाईं आफ्नो व्यवसायका लागि खर्च गर्नुहुन्छ भने तपाईं कर कटौतीको लागि दाबी गर्न सक्नुहुन्छ । परिणामस्वरूत तपाईंले कम कर तिर्नु पर्छ ।
केही व्यवसायहरू कर छूट वा फिर्ती प्राप्त गर्न पनि योग्य हुन्छन् ।
नेपालीमा सुन्न क्लिक गर्नुहोस् ।
निम्न कुरा पनि हेर्नुहोस्ः
आफ्ना कर्मचारीहरूलाई भुक्तानी दिने तरिका
तपाईंको व्यवसायले कर्मचारी वा ठेकेदार (चाहे परिवारका सदस्य नै किन नहुन्) लाई काममा राखेको छ भने तपाईंले केही अतिरिक्त काम गर्नु पर्छ ।
कर्मचारीलाई भुक्तानी दिने तरिका
TFN घोषणा
कर्मचारीले काम गर्न सुरु गरेको दिने तपाईंले उनीहरूलाई कर फाइल संख्या घोषणा फाराम भर्न लगाउनु पर्छ । उनीहरूसँग कर फाइल संख्या छैन भने तपाईंले उनीहरूबाट उपलब्ध सबैभन्दा उच्च दरमा कर काटेर हामीलाई कर रकम बुझाउनु पर्छ ।
निम्न कुरा पनि हेर्नुहोस्ः
PAYG कट्टी
तपाईंले कर्मचारी काममा राख्नु भएको छ भने तपाईंले उनीहरूको तलवबाट कर काटेर हामीलाई कर रकम बुझाउनु पर्छ । यसलाई कर कट्टी (pay as you go withholding) भनिन्छ ।
निम्न कुरा पनि हेर्नुहोस्ः
सुपर बापत भुक्तानी गर्ने तरिका
तपाईंले कर्मचारी काममा राख्नुभएको छ भने तपाईंले अनिवार्य रूपले योग्य कर्मचारीको पेन्सन (सुपर) रकम भुक्तानी गर्नु पर्छ । तपाईंले यो रकम कर्मचारीको पेन्सन कोशमा पठाउनु पर्छ । यसलाई "सुपर ग्यारेन्टी" भनिन्छ ।
निम्न कुरा पनि हेर्नुहोस्ः
सिङ्गल टच पेरोल (STP)
सिङ्गल टच पेरोलअन्तर्गत तपाईंले कर्मचारीलाई तलव दिँदा हरेक पटक आफ्ना कर्मचारीको पेरोलसम्बन्धी जानकारी प्रदान गर्नु पर्छ । तपाईंले निम्न जानकारी प्रदान गर्नु पर्छ:
- तिरिएको तलव वा ज्याला
- काटिएको कर
- पेन्सन बापत गरिएका योगदानहरू
तपाईं यो जानकारी कसरी र कहिले दिनु पर्छ भन्ने कुरा तपाईंको व्यवसायमा भएका कर्मचारीहरूको संख्यामा भर पर्छ ।
तपाईं आफूलाई यो जानकारी प्रदान गर्न सहयोग गर्ने विशेष सफ्टवेयर प्राप्त गर्न सक्नुहुन्छ । यी सफ्टवेयर निःशुल्क वा कम लागतमा उपलब्ध हुन्छन् ।
निम्न कुरा पनि हेर्नुहोस्:
ठेकेदारलाई भुक्तानी दिने तरिका
तपाईं आफ्नो व्यवसायमा ठेकेदारबाट काम गराउनु हुन्छ भने तपाईंले कर र सुपरसम्बन्धी फरक खालका केही नियमहरूको पालना गर्नु पर्ने हुन्छ । तपाईंले कर्मचारी र ठेकेदार बीचमा के फरक छ भन्ने कुरा जान्नु पर्छ ।
नेपालीमा सुन्न क्लिक गर्नुहोस् ।
निम्न कुरा पनि हेर्नुहोस्ः
व्यवसायको अभिलेख राख्ने तरिका
व्यवसायलाई सही तरिकाले चलाउन व्यवसायिक क्रियाकलापको अभिलेख राख्नु अति महत्वपूर्ण हुन्छ । तपाईंले कम्ती पाँच वर्षको क्रियाकलापको अभिलेख राख्नु अनिवार्य हुन्छ । सही अभिलेख राख्नुले तपाईंलाई निम्न काममा मद्दत पनि गर्छ:
- आफ्नो व्यवसायको अवस्था जान्न
- आय तथा खर्चको अवस्था जान्न
- बैंक तथा आसामीहरूलाई आफ्नो व्यवसायको स्थितिको बारेमा जानकारी दिन
नेपालीमा सुन्न क्लिक गर्नुहोस् ।
निम्न कुरा पनि हेर्नुहोस्ः
अबका कदमहरूः
अष्ट्रेलिया सरकार, क्यानबेराद्वारा अधिकारप्राप्त.
Authorised by the Australian Government, Canberra.