Buwis at super sa Australia: ano ang kailangan mong malaman

Maligayang pagdating sa website ng Australian Taxation Office (ATO). Ang aming tungkulin ay pamahalaan ang mga sistema ng buwis at superannuation (super).

Ang ATO ay ang pangunahing ahensiya ng Pamahalaan ng Australia sa pangongolekta ng nalikom na buwis (revenue). Ang mga buwis ang nagbabayad para sa mga serbisyo at imprastraktura, katulad ng kalusugan at transportasyon ng publiko. Binibigyan nito ng mga benepisyo ang lahat ng mga Australyano.

Nais naming gawing madali hangga't maaari ang buwis at super.

Makikita mo sa aming website ang impormasyon tungkol sa:

• paano gumagana ang mga sistema ng buwis at super sa Australia
• pag-aaral (para sa mga estudyanteng galing sa ibang bansa)
• pagkuha ng tax file number (TFN) at pagsisimula sa iyong unang trabaho
• buwis at super para sa mga taong nagsisimula ng kanilang sariling negosyo
• pagsumite ng iyong unang tax return
• pagpalago at pagsusubaybay ng iyong super para sa iyong pagreretiro.

Buwis: paano ito gumagana at bakit nagbabayad tayo nito	Pag-aaral sa Australia	Pagsisimula sa iyong unang trabaho
Pagtanggap ng bayad nang cash	Pagsisimula ng iyong sariling negosyo	Pagsumite ng iyong unang tax return
Super: ano ito at bakit ito mahalaga	Manatiling ligtas mula sa mga scam	Paghingi ng tulong

Mas gusto mo bang makinig? I-klik para makinig sa Pilipino

Tingnan ang aming glossary ng mga karaniwang salita na nauugnay sa buwis at super.

Kung hindi mo naiintindihan ang impormasyong ito, maaari kang makipag-usap sa isang ahente ng buwis o kumontak sa amin.

Buwis: paano ito gumagana at bakit nagbabayad tayo nito

Ano ang buwis?

Ang buwis ay pera na kinokolekta namin sa ngalan ng pamahalaan. Maaaring kailangan mong magbayad ng buwis kung kumikita ka mula sa:

• isang trabaho
• mga allowance at bayad ng Centrelink
• pagpapatakbo ng negosyo
• ibang mga pagkukunan (katulad ng interes sa bangko).

Bakit tayo nagbabayad ng buwis

Ang perang buwis na kinokolekta namin ay nagbabayad sa mga serbisyo katulad ng:

• kalusugan
• edukasyon
• depensa
• mga kalsada at riles
• social security at iba pang mga pagbabayad na mula sa Centrelink.

Paano ako magbabayad ng buwis?

Kung nagtatrabaho ka para sa isang taga-empleyo, kukunin nila ang buwis mula sa iyong sahod o suweldo at ibibigay nila ito sa amin.

Kung mayroon kang ibang kita, katulad ng kita mula sa negosyo o interes sa bangko, maaaring kailangan mong magbayad sa amin ng buwis. Kung kailangan mo ng tulong, maaari mong kontakin kami o ang isang nakarehistrong ahente ng buwis.

Karamihan sa mga tao ay kailangang magsumite ng isang tax return bawat taon upang sabihin sa amin kung magkano:

• ang kitang kinita nila
• ang buwis na binayaran nila.

Ginagamit namin ang impormasyong ito upang kalkulahin kung binayaran mo ang tamang halaga ng buwis para sa taon.

Makinig sa aming mga gabay sa audio sa Pilipino

 

Pag-aaral sa Australia

Kung nag-aaral ka sa Australia nang anim na buwan o higit pa, maaari kang ituring na residente para sa mga layuning pagbubuwis (tax residency). Iba ito sa pagiging residente para sa mga layuning migrasyon.

Ang pagiging residente para sa mga layuning pagbubuwis ay nangangahulugang:

• ang iyong income tax rate ay pareho sa mga residenteng Australyano. Sa pangkalahatan, ito ay mas mababa kaysa sa tax rate para sa mga dayuhang residente.
• may karapatan ka sa para sa mga benepisyo ng sistema ng buwis ng Australia, katulad ng    
  • threshold na walang buwis
  • mga offset sa buwis.
   

Makinig sa aming mga gabay sa audio sa Pilipino

 

Tingnan din:

• Pag-aaral sa Australia (sa Ingles)
• Pagkalkula sa iyong tax residency (sa Ingles)

Pagsisimula sa iyong unang trabaho

Bago ka magsimulang magtrabaho

Kumuha ng tax file number

Ang iyong tax file number (TFN) ay ang iyong personal na pansangguning numero (reference number) para sa aming sistema ng pagbubuwis. Dapat mag-apply ka para sa iyong TFN bago ka magsimulang magtrabaho o kaagad pagkatapos. Kung wala kang TFN na maibibigay sa iyong taga-empleyo, magbabayad ka ng mas malaking buwis.

Libre ang pagkuha ng TFN.

Susunod na hakbang:

• Mag-apply para sa TFN (sa Ingles)

Panatilihing ligtas ang iyong TFN

Mananatiling pareho ang iyong TFN sa iyong buong buhay, kahit pa magbago ang iyong pangalan, lumipat sa ibang estado o pumunta sa ibang bansa.

Hindi pahintulutan ang ibang tao na gamitin ang iyong TFN – kahit na iyong mga kaibigan o kamag-anak.

Huwag kailanman ibigay ang iyong TFN sa isang aplikasyon sa trabaho o sa internet. Dapat mo lang ibigay ang iyong TFN sa iyong taga-empleyo pagkatapos na magsimula kang magtrabaho para sa kanya.

Makinig sa aming mga gabay sa audio sa Pilipino

 

Tingnan din:

• Manatiling ligtas mula sa mga scam

Bago ka magsimulang magtrabaho

Kumpletuhin ang isang deklarasyon ng tax file number

Hihilingin sa iyo ng iyong taga-empleyo na punan ang form na Tax file number declaration (Deklarasyon ng tax file number) upang sabihin sa kanila ang iyong personal na impormasyon at iyong TFN.

Ginagamit ng iyong taga-empleyo ang deklarasyong ito upang kalkulahin kung magkano ang buwis na kailangan mong bayaran.

May 28 araw ka upang magbigay ng deklarasyon sa iyong taga-empleyo. Kung hindi mo ito ibibigay, kukuha sila ng mas malaking buwis mula sa iyong sahod.

Magkano ang buwis na iyong babayaran

Kakaltasin ng iyong taga-empleyo ang buwis mula sa iyong sahod at ipapadala ito sa amin. Tinatawag itong 'pay as you go withholding' (pagkakaltas ng buwis kada pasahod).

Ang halaga ng buwis na iyong babayaran ay magdedepende sa:

• kung ikaw ay isang residente ng Australia para sa mga layuning pagbubuwis
• magkano ang kita na iyong kinikita
• kung mayroon kang tax file number (TFN).

Superannuation

Ang superannuation, o 'super', ay isang bahagi ng iyong kita na binabayad ng iyong taga-empleyo patungo sa isang super fund. Ang iyong super ay lumalaki sa kabuuan ng iyong buhay pagtatrabaho. Gagamitin mo ang iyong super sa iyong pamumuhay kapag nagretiro ka na sa trabaho.

Alamin ang higit pa:

• Super: ano ito at bakit ito mahalaga

Pagtanggap ng bayad nang cash

Ang ilang taga-empleyo ay may gustong bayaran ka ng cash sa halip na magdeposito sa iyong bank account. Okey lang ito kung sila ay:

• nagkaltas ng tamang halaga ng buwis mula sa iyong sahod at ipinadala ito sa amin.
• nagbibigay sa iyo ng mga payslip na nagpapakita kung magkano ang buwis na iyong binayaran
• nagbayad ng tamang halaga ng super sa iyong super fund.

Kung hindi nila gagawin ang mga bagay na ito, maaaring makatanggap ka ng mas kaunting bayad at super na dapat mo sanang matanggap.

Makinig sa aming mga gabay sa audio sa Pilipino

 

Alamin ang higit pa:

• Pagtanggap ng cash para sa trabaho na iyong ginagawa (sa Ingles)

Empleyado o kontraktor

Ang pagiging empleyado ay iba sa pagiging kontraktor.

Ikaw ay isang empleyado kung nagtatrabaho ka sa negosyo ng ibang tao.

Ikaw ay isang kontraktor kung nagtatrabaho ka para sa sarili at nagpapatakbo ka ng sarili mong negosyo.

Ang ilang mga taga-empleyo ay maaaring maling tratuhin ka bilang isang kontraktor o hikayatin ka na kumuha ng Australian business number (ABN, numero ng negosyo sa Australia) upang subukang iwasan ang kanilang mga responsibilidad.

Ang mga taong nagpapatakbo ng negosyo lang ang nangangailangan ng ABN. Kung ang iyong taga-empleyo ay hindi wastong nagpapasuweldo sa iyo bilang isang kontraktor, maaaring mawalan ka ng oportunidad para sa mga bagay kagaya ng:

• sick leave (hindi pagpasok sa trabaho dahil sa sakit)
• holiday pay (suweldo sa empleyado kahit lumiban sa trabaho para magbakasyon)
• super
• work cover (insurance o seguro sa trabaho)

Alamin ang higit pa:

• Pagtatrabaho (sa Ingles)

Mga karapatan at obligasyon sa lugar ng trabaho

Ang lahat ng mga taong nagtatrabaho sa Australia ay may parehong mga karapatan at proteksyon sa trabaho. Ang mga minimum na rate ng suweldo at mga kondisyon sa lugar ng trabaho ay itinatakda ng batas ng Australia.

Ang Fair Work Ombudsman ay makakapagbigay sa iyo ng impormasyon at payo tungkol sa iyong mga karapatan at obligasyon sa lugar ng trabaho. Mayroon silang ganitong impormasyon sa iba't ibang wika.

Makinig sa aming mga gabay sa audio sa Pilipino

 

Tingnan din:

• Fair Work Ombudsman – Tulong sa wikaExternal Link

Pagsisimula ng iyong sariling negosyo

Kapag kumikita ng pera mula sa isang negosyo, karaniwang nangangahulugang ito na kailangan mong magbayad ng buwis.

Maaaring karapat-dapat ka para maghabol ng ilang pagkakaltas para sa mga gastos sa negosyo upang mabawasan ang iyong buwis.

Kung nagpapatrabaho ka ng mga tao upang magtrabaho para sa iyo sa iyong negosyo, kailangan mong magbayad ng buwis at super para sa kanila.

Kung hindi ka sigurado kung ano ang kailangan mong gawin, magtanong sa isang nakarehistrong ahente ng buwis o kontakin kami para humingi ng tulong.

Tingnan din:

• Pagsisimula ng iyong sariling negosyo (sa Ingles)
• Business.gov.auExternal Link (sa Ingles)

Bago ka magsimula sa iyong negosyo

Negosyo o kinagigiliwang libangan

Mahalagang malaman kung ang iyong aktibidad ay isang negosyo o kinagigiliwang libangan.

Ang 'kinagigiliwang libangan' ay nangangahulugang isang bagay na ginagawa mo sa iyong bakanteng oras para sa kasiyahan. Kung balak mong kumita, nagpapatakbo ka ng negosyo.

Kung nagpapatakbo ka ng negosyo, may mga kinakailangang legal katulad ng:

• pagsabi sa amin kung magkano ang kita mo
• pagtatabi ng mga rekord para sa anumang gastos na gusto mong pakaltasan.

Pagpili ng istruktura ng iyong negosyo

May apat na pangunahing uri ng negosyo sa Australia – solong mangangalakal (sole trader), may kasosyo (partnership), kompanya at trust.

Ang bawat istruktura ay may iba't ibang panuntunan sa buwis at pag-uulat. Nakakaapekto ang mga ito sa kung magkano ang babayaran mong buwis at ano ang mangyayari kung nagkaka-utang ka. Kailangan mong maintindihan ang mga panuntunang ito bago mo piliin ang istruktura ng iyong negosyo.

Makinig sa aming mga gabay sa audio sa Pilipino

 

Tingnan din:

• Nagnenegosyo ka ba? (sa Ingles)
• Pagpili sa istruktura ng iyong negosyo (sa Ingles)

Pagpapasimula ng iyong negosyo

Pagpaparehistro sa iyong negosyo

Kapag nagsisimula ka ng negosyo, kailangan mong kumuha ng:

• Australian business number (ABN, numero para sa pagnenegosyo sa Australia)
• tax file number (TFN) – kung wala ka pa nito.

Depende kung magkano ang perang kinita mo at kung may mga empleyado ka, maaaring kailangan mo ring magparehistro para sa:

• Goods and services tax (GST, Buwis para sa mga kalakal at serbisyo)
• pay as you go (PAYG) withholding
• fringe benefits tax (FBT).

Pagkuha ng TFN para sa iyong negosyo

Ang lahat ng mga negosyo ay nangangailangan ng tax file number (TFN).

Kung pinapatakbo mo ang iyong negosyo bilang solong mangangalakal (sole trader), maaari mong gamitin ang iyong personal na TFN.

Para sa ibang mga istruktura ng negosyo, kailangan mong kumuha ng TFN para sa iyong negosyo kapag nag-aapply ka para sa ABN.

Pagkuha ng ABN

Ang Australian business number (ABN) ay isang natatanging numero para magamit ng iyong negosyo kapag nakikitungo sa ibang mga negosyo, pamahalaan, at sa ATO.

Hindi kailangan ng lahat ang ABN. Kailangan mo lang nito kung nagpapatakbo ka ng isang negosyo.

Kailangang ilagay mo ang iyong ABN sa iyong mga invoice. Kung hindi, kukuha ang ibang mga negosyo ng mas malaking buwis kaysa karaniwan mula sa anumang pagbabayad nila sa iyo at ipapadala nila ang buwis sa amin.

Libre ang pagkuha ng ABN.

Tingnan din:

• Pag-apply para sa ABNExternal Link (sa Ingles)

Pagpaparehistro para sa GST at iba pang mga buwis

Maaaring kailangan mong magparehistro para sa GST at iba pang mga buwis, depende sa uri ng negosyo na pinapatakbo mo.

Makinig sa aming mga gabay sa audio sa Pilipino

 

Tingnan din:

• Pagpaparehistro (sa Ingles)

Pag-uulat at pagbabayad ng buwis

Kung nagpapatakbo ka ng negosyo, maaaring kailangan mong magbayad ng buwis sa perang kinita ng iyong negosyo. Ang uri ng tax return na iyong isusumite ay magdedepende sa istruktura ng iyong negosyo. Maaaring kailanganin mo ring isumite ang mga pahayag ng aktibidad (activity statement).

Ang iyong tax return

Ang iyong tax return ay magsasabi sa amin kung:

• magkano ang perang kinita ng iyong negosyo
• magkano ang buwis na iyong babayaran.

Kailangan mong magsumite ng isang tax return bawat taon.

Kung itinatag mo ang iyong negosyo bilang solong mangangalakal, gagamitin mo ang iyong indibidwal na tax return upang isumite ang impormasyon sa buwis ng iyong negosyo.

Kung itinatag mo ang iyong negosyo bilang may kasosyo, kompanya o trust, gagamit ka ng ibang uri ng tax return para lang sa iyong negosyo.

Tingnan din:

• Tax return ng kita para sa negosyo (sa Ingles)

Mga pahayag ng aktibidad (activity statement)

Ang mga pahayag ng aktibidad ay naiiba sa mga tax return. Ginagamit ng mga negosyo ang pahayag ng aktibidad upang iulat at bayaran ang mga buwis katulad ng:

• goods and services tax (GST, buwis para sa mga kalakal at serbisyo)
• mga installment ng pay as you go (PAYG).

Kung ikaw ay nakarehistro para sa GST, magpapadala kami sa iyo ng business activity statement (BAS, pahayag ng aktibidad ng negosyo). Pinapadalhan namin ang karamihan ng mga negosyo ng kanilang BAS bawat tatlong buwan.

Kung ikaw ay hindi nakarehistro para sa GST, magpapadala kami sa iyo ng abiso sa installment sa halip ng BAS. Ipapadala namin ito sa iyo sa iyong una o ikalawang taon ng negosyo.

Tingnan din:

• Mga pahayad ng aktibidad ng negosyo (sa Ingles)

Paghahabol ng mga pagkakaltas at konsesyon

Kung gagamit ka ng pera sa mga gastos para sa iyong negosyo, maaari kang maghabol ng pagkakaltas sa buwis. Ibig sabihin nito na magbabayad ka ng mas kaunting buwis.

Ang ilang negosyo ay maaari ring maging karapat-dapat para sa mga konsesyon, offset o rebate ng buwis.

Makinig sa aming mga gabay sa audio sa Pilipino

 

Tingnan din:

• Mga Pagkakaltas (sa Ingles)
• Mga konsesyon, offset at rebate (sa Ingles)

Pagsusuweldo sa iyong mga manggagawa

Kung ang iyong negosyo ay may mga empleyado o kontraktor, kahit na sila ay pamilya, may ilang dagdag na bagay na kailangan mong gawin.

Pagsusuweldo sa mga empleyado

Deklarasyon ng TFN

Sa unang araw na magsisimulang magtrabaho para sa iyo ang empleyado, kailangang hilingin mo siya na punan ang form ng deklarasyon ng Tax file number. Kung hindi nila gagawin ito, kailangang kunin mo ang buwis mula sa kanilang suweldo sa pinakamataas na rate at ipadala ito sa amin.

Tingnan din:

• Deklarason ng tax file number (sa Ingles)

PAYG withholding

Kung may mga empleyado ka, kailangang kunin mo ang buwis mula sa kanilang suweldo at ipadala ito sa amin. Tinatawag itong 'pay as you go withholding' (pagkakaltas ng buwis kada pasahod).

Tingnan din:

• PAYG withholding (pagkakaltas ng buwis kada pasahod) (sa Ingles)

Pagbabayad ng super

Kung may mga empleyado ka, kailangan mong bayaran ang mga kontribusyon ng superannuation (super) para sa mga karapat-dapat na empleyado. Ipapadala mo ang perang ito sa kanilang pondo ng super. Tinatawag ito na 'garantiyang super'.

Tingnan din:

• Super para sa mga empleyado (sa Ingles)

Single touch payroll (STP)

Ang Single Touch Payroll ay nangangahulugang kailangan mong sabihin sa amin ang impormasyon ng payroll ng iyong mga empleyado bawat pagkakataon na sinusuwelduhan mo sila. Kailangan mong i-ulat ang:

• mga nabayarang suweldo o sahod
• na-withhold na buwis
• mga kontribusyon sa super

Kung kailan at paano ka mag-uulat ay magdedepende sa kung ilang empleyado mayroon ang iyong negosyo.

Makakakuha ka ng espesyal na software na pang-negosyo na tutulong sa iyo na iulat ang impormasyong ito sa akin. May mga libre at murang produktong software.

Tingnan din:

• Single Touch Payroll (sa Ingles)

Pagbabayad sa mga kontraktor

Kung kukuha ka ng kontraktor upang magtrabaho sa iyong negosyo, may ilang naiibang panuntunan sa buwis at super. Mahalaga na maintindihan ang kaibahan sa pagitan ng mga empleyado at kontraktor.

Makinig sa aming mga gabay sa audio sa Pilipino

 

Tingnan din:

• Kaibahan sa pagitan ng mga empleyado at kontraktor (sa Ingles)

Pagpapanatili at pagtatabi ng mga rekord ng negosyo

Ang pagpapanatili at pagtatabi ng mga rekord ay mahalaga sa maayos na pagpapatakbo ng iyong negosyo. Kailangang panatilihin at itabi ang ilang rekord nang hindi kukulangin sa limang taon. Ang pagpapanatili at pagtatabi ng mga wastong rekord ay tutulong din sa iyo na:

• malaman kung kumusta ang takbo ng iyong negosyo
• subaybayan ang iyong kita at mga gastos
• ipakita sa mga bangko o nagpapautang kung kumusta ang takbo ng iyong negosyo.

Makinig sa aming mga gabay sa audio sa Pilipino

 

Tingnan din:

• Pagpapanatili at pagtatabi ng rekord para sa mga maliliit na negosyo (sa Ingles)

Pagsumite ng iyong unang tax return

Bawat taon, karamihan sa mga tao ay kailangang magkumpleto ng isang tax return at magsumite nito sa amin. Sa iyong tax return, sinasabi mo sa amin ang lahat tungkol sa iyong kita at mga kaltas para sa taon.

Ginagamit namin ang impormasyong ito upang kalkulahin kung kailangan mong magbayad ng dagdag na buwis o kung kailangang ibalik sa iyo ang iyong pera (isang refund ng buwis).

Ang mga tax return (paglalahad ng kinita para sa pagbubuwis) ay para sa pampinansyal na taon mula ika-1 ng Hulyo hanggang ika-30 ng Hunyo. Kung ginagawa mo ang sarili mong tax return, kailangan mo itong isumite sa amin sa pagsapit ng ika-31 ng Oktobre.

Kung gusto mo ng libreng tulong sa pagkumpleto ng iyong tax return at mababa ang iyong kita, maaaring makatulong sa iyo ang aming nasanay na mga boluntaryo sa Tax Help.

Kung ikaw ay gumagamit ng isang ahente ng buwis, kailangang kontakin mo siya bago ang ika-31 ng Oktobre. Dapat mong suriin kung nakarehistro ang iyong ahente ng buwis.

Mas gusto mo bang makinig?

 

Sino ang kailangang magsumite ng tax return (balik-buwis sa kinita)?

Kailangang kumpletuhin ng karamihan ang kanilang tax return at isumite ito sa ATO kada taon.

Bakit kailangan kong magsumite ng tax return?

Kailangang malaman ng ATO kung magkano ang kinita mo sa taong pinansyal (financial year) at kung anong mga kinaltas (deductions) ang maaari mong i-claim. Malalaman nila mula sa impormasyong ito kung kailangan mong magbayad ng karagdagang buwis (tax bill) o kung kailangang ibalik sa iyo ang iyong pera (tax refund).

Ang financial year ay mula ika-1 ng Hulyo hanggang ika-30 ng Hunyo.

Kailan ko dapat isumite ang aking tax return?

Kung ikaw mismo ang gumagawa ng iyong tax return, kailangan mo itong isumite bago sumapit ang ika-31 ng Oktubre kada taon.

Kung may isang nakarehistrong ahente ng buwis (registered tax agent) na tumutulong sa iyong tax return, kailangan mong makipag-tulungan sa kanila bago ang ika-31 ng Oktubre.

Paano ko isusumite ang aking tax return?

Kung ikaw mismo ang gumagawa ng iyong tax return, maaari mo itong isumite online sa pamamagitan ng myTax.

Kung kumuha ka ng serbisyo ng isang registered tax agent, dapat kang makipag-appointment para kausapin siya.

Anong impormasyon ang kailangan ko sa pagsusumite ng aking tax return?

Kailangan mo ng iyong:

• tax file number (TFN)
• mga detalye ng iyong account sa bangko sakaling may perang kailangang ibayad sa iyo
• kita – upang patunayan ang perang kinita mo    
  • mga income statement (pahayag ng kita) mula sa lahat ng iyong tagapag-empleyo
  • mga payment summary (buod ng kabayaran) mula sa Centrelink
   
• mga pagkakaltas (deductions) at mga gastos – upang patunayan ang anumang pagkakaltas na iyong kine-claim    
  • mga resibo para sa mga gastos na may kinalaman sa trabaho, mga donasyon o regalo
   

Kung magsusumite ka ng iyong tax return sa online gamit ang myTax, kailangan mo ng myGov user ID at password. Kung wala kang myGov account, maaari kang mag-set up nito at i-link sa ATO sa pamamagitan ng myGovExternal Link (sa Ingles).

Ang mga tagapag-empleyo, bangko at iba pang mga negosyo ay nagbibigay sa ATO ng mga detalye ng mga tao na katrabaho nila. Kung hihintayin mo ang katapusan ng Hulyo, isasama ng ATO ang mga detalyeng ito sa iyong tax return para magamit mo. Ito ay magpapabilis at magpapadali ng pagsusumite ng iyong tax return.

Mas gusto mo bang makinig?

 

Anong mga kita ang kailangan kong isama?

Kailangan mong isama lahat ng iyong kinita sa buong financial year. Ibig sabihin, ang perang kinita mo mula sa lahat ng iyong mga trabaho, kabilang ang:

• full time
• part time
• kaswal o paminsan-minsang trabaho
• self-employment (pagtatrabaho para sa sarili)
• mga cash job (trabahong binabayaran ng cash at walang kasulatan).

Dapat mo ring isama ang perang kinita mo sa ibang mga paraan, kabilang ang:

• interes mula sa mga bank account
• mga kabayaran mula sa gobyerno (halimbawa mula sa Centrelink)
• pag-aari na paupahang propyedad
• mga pamumuhunan sa ibang bansa
• mga dividend sa share.

Paano mo man ito kinita, huwag kalimutang isama ito sa iyong tax return.

Anong mga pagkakaltas ang maaari kong i-claim?

Maaari mong i-claim ang mga pagkakaltas para sa mga gastos na may kinalaman sa iyong trabaho. Kasama sa mga karaniwang pagkakaltas ang:

• mga gastos sa sasakyan at pagbibiyahe
• mga kasuotan, laundry at dry-cleaning
• mga gastos sa opisina sa bahay
• mga gastos sa edukasyon sa sarili
• mga tool at kagamitan.

Tingnan din:

• Mga pagkakaltas na maaaring mong i-claim (sa Ingles)

Dapat kang magpakita ng mga patunay, halimbawa mga resibo, para sa anumang mga pagkakaltas na iyong kine-claim. Kailangang panatilihin at itabi ang mga rekord na ito nang hindi kukulangin sa limang taon. Maaaring hilingin sa iyo ng ATO na ipakita ang mga patunay na ito anumang oras.

Mas gusto mo bang makinig?

 

Super: ano ito at bakit ito mahalaga

Ang superannuation, o 'super', ay isang bahagi ng iyong kita na binabayad ng iyong taga-empleyo patungo sa isang super fund. Ang iyong super ay lumalaki sa kabuuan ng iyong buhay pagtatrabaho. Gagamitin mo ang iyong super sa iyong pamumuhay kapag nagretiro ka na sa trabaho.

Mahalaga ang super dahil kung mas marami ang naipon mo, mas maraming pera ang makukuha mo para sa iyong pagreretiro.

May mga limitasyon sa edad sa panahon kung kailan mo makukuha ang iyong super. Maging maingat kapag may sinumang nag-aalok na tulungan ka sa pag-withdraw sa iyong super nang maaga. Maaaring labag ito sa batas.

Kung nagtatrabaho ka sa Australia nang may pansamantalang visa at uuwi ka, maaari mong makuha ang iyong super. Ito ay tinatawag na Departing Australia superannuation payment (DASP, pagbabayad ng superannuation para sa mga taong aalis sa Australia).

I-klik para makinig sa Pilipino

 

Tingnan din:

• Mga pangunahing impormasyon tungkol sa iyong superannuation (sa Ingles)
• Mga pakanang nauugnay sa super na labag sa batas – mag-ingat sa mga alok na mag-withdraw sa iyong super nang maaga (sa Ingles)
• Departing Australia superannuation payment (DASP, pagbabayad ng superannuation para sa mga taong aalis sa Australia) (sa Ingles)

Manatiling ligtas mula sa mga scam

Ang mga scam ay dinisenyo upang lokohin ka para:

• magbayad ng pera na hindi mo inutang
• magbigay ka ng iyong personal na impormasyon (katulad ng TFN).

Ito ang ilang simpleng tip upang maiwasan ang mga scam:

• Huwag ilagay ang iyong tax file number (TFN) sa iyong resume. Ibigay lang ito sa iyong taga-empleyo pagkatapos na magsimula kang magtrabaho.
• Huwag pahintulutan ang iyong mga kaibigan o miyembro ng pamilya na gamitin ang iyong TFN
• Huwag ibahagi ang iyong mga online password kanino man.
• Huwag isama ang iyong TFN, mga password o iba pang mga sensitibong impormasyon sa mga email.
• Kung ikaw ay gumagamit ng isang ahente ng buwis, siguraduhin na sila ay nakarehistro.

I-klik para makinig sa Pilipino

 

Tingnan din:

• Scam ba ito? (sa Ingles)
• Krimen na hinggil sa pagkakakilanlan (sa Ingles)
• Beripikahin o iulat ang isang scam (sa Ingles)
• Mag-search sa Rehistro ng Tax Practitioners BoardExternal Link (sa Ingles)

Susunod na hakbang:

• Paghingi ng tulong

Paghingi ng tulong

Kung kailangan mo ng tulong sa iyong buwis o super, tawagan kami sa telepono sa:

• 13 28 61 – para sa mga personal na tanong
• 13 28 66 – para sa mga tanong na nauugnay sa negosyo
• 13 10 20 – para sa mga tanong na nauugnay sa super

Kung gusto mong makipag-usap sa amin sa isang wika maliban sa Ingles, tawagan kami gamit ang Translating and Interpreting Service (Serbisyo sa Pagsasalin at Pag-interpret) sa 13 14 50.

Hinihikayat namin kayo na kontakin kami nang maaga upang makapagtrabaho kami para sa iyo – hindi pa huli na humiling sa amin ng tulong.

Ano ang maaasahan mo kung tatawag ka sa amin sa telepono

Dapat mong ihanda ang iyong tax file number (TFN) o Australian business number (ABN) kapag tatawag ka.

Kapag makikipag-usap ka sa isang kinatawan ng serbisyo sa kustomer, maaaring magtanong sila sa iyo ng isang serye ng mga tanong upang tulungan silang makilala ka. Tumutulong ito upang protektahan ang iyong personal na mga rekord sa buwis.

Hindi kami makakapagbigay sa iyo ng impormasyon tungkol sa ibang tao, kahit na pamilya mo pa sila. Kung tumutulong ka sa isang kaibigan o miyembro ng pamilya, kailangang kasama mo sila kapag tumatawag ka sa telepono maliban kung nasa rekord ka bilang kanilang 'awtorisadong kinatawan' sa mga sistema namin.

Mas gusto mo bang makinig?

 

^{Awtorisado ng Pamahalaan ng Australia, Canberra.}

^{Authorised by the Australian Government, Canberra.}

Are you new to Australia? Here's all you need to know about tax and superannuation.